مرگ استخوان: آشنایی با نکروز آواسکولار + روش درمان
نکروز آواسکولار، که به آن “استخوان مرده” یا “استئونکروز” نیز گفته میشود، عارضه‌ای است که در آن به دلیل کمبود خون‌رسانی، بافت استخوانی شروع به مرگ می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از استخوان به طور کامل یا جزئی قطع شود. بدون اکسیژن و مواد مغذی که از طریق خون به استخوان می‌رسند، سلول‌های استخوانی می‌میرند و به تدریج فرو می‌ریزند. اگر احساس می‌کنید ممکن است به مرگ استخوان مبتلا شده باشید در این مقاله همراه ما باشید تا دقیقا بگوییم نکروز آواسکولار چیست؟ و چگونه درمان میشود و در صورتی که احتمال دادید که درگیر این بیماری شده‌اید حتما به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
علل ابتلا به نکروز آواسکولار
بیایید در مرحله اول دلایلی که باعث میشود مرگ استخوان در انسان شکل بگیرد را مورد بررسی قرار دهیم، در حالی که عوامل مختلفی می‌توانند در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند، که در اینجا مهمترین آن‌ها را بیان می‌کنیم.
آسیب‌های مفصلی که باعث مرگ استخوان می‌شوند
یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ استخوان وارد شدن آسیب به استخوانتان است که این مورد در نواحی مفصل ران و لگن شایع‌تر است، اگر اخیرا دچار شکستگی مفصل ران یا لگن شده‌اید متاسفانه احتمال ابتلا به نکروز آواسکولار در شما تا حدود دو سال بعد از حادثه زیاد‌تر از بقیه افراد است.
- شکستگی‌ها: شکستگی‌های استخوان، به خصوص در ناحیه مفصل ران، می‌توانند به عروق خونی که خون را به استخوان می‌رسانند، آسیب برسانند. این آسیب می‌تواند منجر به اختلال در جریان خون و در نهایت نکروز آواسکولار شود.
- دررفتگی‌ها: دررفتگی مفصل، به ویژه دررفتگی مفصل ران، می‌تواند عروق خونی اطراف مفصل را پاره یا کشیده کند و به همین ترتیب به جریان خون به استخوان آسیب برساند.
- آسیب‌های دیگر: آسیب‌های دیگر مانند ضربه مستقیم به مفصل، پیچ خوردگی یا پارگی رباط‌ها نیز می‌توانند خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهند.
بیماری‌های خاص عامل نکروز آواسکولار
بیماری سلول داسی‌شکل: این بیماری خونی ارثی باعث میشود گلبول‌های قرمز به شکل داسی تغییر شکل دهند و در رگ‌های خونی مسدود شوند. این انسداد می‌تواند جریان خون به استخوان‌ها، از جمله مفصل ران را مختل کند و منجر به نکروز آواسکولار شود.
بیماری گوگرد: این بیماری خودایمنی باعث التهاب غضروف و مفاصل میشود. التهاب می‌تواند به عروق خونی آسیب برساند و خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
لوپوس: این بیماری خودایمنی باعث التهاب و درد در مفاصل، عضلات و اندام‌های دیگر میشود. التهاب ناشی از لوپوس می‌تواند به عروق خونی آسیب برساند و خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
مصرف کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها، داروهایی هستند که برای سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند عوارض جانبی متعددی داشته باشند، از جمله افزایش خطر ابتلا به نکروز آواسکولار.
مکانیسم دقیق این امر هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تصور میشود که کورتیکواستروئیدها به عروق خونی آسیب می‌رسانند و یا باعث افزایش چربی خون می‌شوند که می‌تواند جریان خون را مختل کند.
عوامل عمومی احتمال ابتلا به مرگ استخوان
- چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به مفاصل، به خصوص مفصل ران وارد کند. این فشار می‌تواند جریان خون را به استخوان‌ها مختل کند و خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهد.
- مصرف الکل: مصرف زیاد الکل می‌تواند به عروق خونی در سراسر بدن، از جمله عروق خونی که به استخوان‌ها خون می‌رسانند، آسیب برساند.
- بیماری‌های عروقی: بیماری‌هایی مانند بیماری عروق کرونر و بیماری پریفرال عروقی می‌توانند عروق خونی را در سراسر بدن، از جمله عروق خونی که به استخوان‌ها خون می‌رسانند، تحت تأثیر قرار دهند و خطر ابتلا به نکروز آواسکولار را افزایش دهند.
- اختلالات انعقادی: اختلالاتی مانند بیماری فون ویلبراند و هموفیلی می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند و منجر به انسداد عروق خونی و در نهایت نکروز آواسکولار شوند.
در نهایت به این نکته توجه داشته باشید که این لیست کاملی از تمام علل نکروز آواسکولار نیست. در برخی موارد، ممکن است علت دقیق این بیماری ناشناخته باشد.
همچنین بخوانید:علائم و درمان دررفتگی لگن و ران
علائم مرگ استخوان
بعد از بررسی علت ابتلا به نکروز آواسکولار اکنون نوبت آن فرا رسیده است که علائم آن را بازگو کنیم، اگر علاوه بر داشتن برخی از موارد علت‌ها در بخش قبلی و همچنین داشتن برخی علائمی که در ادامه بیان می‌کنیم حتما ضروری است که به یک پزشک برای بررسی بیشتر مراجعه کنید.
درد:
- درد علامت شایع و اولیه نکروز آواسکولار است که معمولاً در ناحیه مفصل آسیب‌دیده احساس میشود.
- این درد می‌تواند خفیف و مبهم باشد یا شدید و تیز باشد.
- درد ممکن است در ابتدا فقط هنگام فعالیت یا تحمل وزن روی مفصل ظاهر شود، اما به تدریج بدتر میشود و در استراحت نیز ادامه می‌یابد.
- درد نکروز آواسکولار می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن مانند کشاله ران، باسن یا زانو نیز سرایت کند.
سفتی مفصل:
- با پیشرفت نکروز آواسکولار، ممکن است حرکت دادن مفصل آسیب‌دیده دشوار یا دردناک شود.
- این سفتی مفصل می‌تواند دامنه حرکتی مفصل را محدود کند و انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار کند.
تورم:
- مفصل آسیب‌دیده ممکن است به دلیل تجمع مایع در مفصل متورم و قرمز شود.
ضعف:
- ممکن است در ناحیه آسیب‌دیده احساس ضعف کنید، به خصوص هنگام راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها.
علائم دیگر:
- در برخی موارد، ممکن است صداهایی مانند تق تق یا ساییدگی از مفصل آسیب‌دیده شنیده شود.
- همچنین ممکن است احساس خستگی یا بی‌حسی در ناحیه آسیب‌دیده داشته باشید.
توجه کنید که شدت و نوع علائم نکروز آواسکولار می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در برخی افراد، علائم به تدریج و در طول ماه‌ها یا سال‌ها ظاهر می‌شوند، در حالی که در برخی دیگر ممکن است ناگهانی و شدید باشند. اگر هر یک از علائم ذکر شده را تجربه می‌کنید، به خصوص اگر درد مفصل دارید، مهم است که برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
همچنین بخوانید: علائم نکروز یا بافت مردگی چیست و چگونه درمان میشود؟
نحوه تشخیص نکروز آواسکولار
تشخیص نکروز آواسکولار (مرگ استخوان) فرآیندی است که شامل جمع‌آوری اطلاعات پزشکی، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات مختلف میشود. هدف از تشخیص، تأیید یا رد وجود بیماری، تعیین وسعت آسیب و برنامه‌ریزی برای درمان مناسب است.
مراحل تشخیص مرگ استخوان
جمع‌آوری اطلاعات پزشکی
پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی شما، از جمله هر گونه بیماری، آسیب یا درمان قبلی، سوال خواهد کرد. همچنین ممکن است در مورد علائم شما، مانند محل، شدت، مدت زمان و عوامل تشدید کننده درد، سوال کند. سابقه خانوادگی شما از نظر ابتلا به نکروز آواسکولار یا سایر بیماری‌های مرتبط نیز بررسی خواهد شد.
معاینه فیزیکی
پزشک ناحیه آسیب‌دیده را از نظر درد، تورم، قرمزی و محدودیت دامنه حرکتی معاینه می‌کند. همچنین ممکن است مفصل را برای بررسی صداهای غیرطبیعی و ناپایداری معاینه کند.
آزمایشات
- تصویربرداری با اشعه ایکس: این اولین آزمایشی است که معمولاً برای تشخیص نکروز آواسکولار انجام میشود. تصاویر اشعه ایکس می‌توانند تخریب استخوان و تغییرات مفصل را نشان دهند.
- MRI: این تصویربرداری با استفاده از امواج مغناطیسی و میدان‌های رادیویی تصاویری دقیق از استخوان‌ها، مفاصل و بافت‌های نرم ارائه می‌دهد. MRI می‌تواند به تشخیص زودهنگام نکروز آواسکولار و ارزیابی وسعت آسیب کمک کند.
- اسکن CT: این اسکن از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از استخوان‌ها، مفاصل و سایر بافت‌ها استفاده می‌کند. اسکن CT می‌تواند برای بررسی جزئیات بیشتر از ساختار استخوان و تشخیص سایر مشکلات مفصلی استفاده شود.
- اسکن هسته‌ای: در این اسکن از یک ماده رادیواکتیو تزریق شده به جریان خون برای شناسایی مناطق با جریان خون ضعیف استفاده میشود. اسکن هسته‌ای می‌تواند به تشخیص زودهنگام نکروز آواسکولار و ارزیابی میزان آسیب به استخوان کمک کند.
- بیوپسی: در برخی موارد نادر، ممکن است برای تأیید تشخیص و بررسی بیشتر بافت استخوانی، نمونه‌ای از استخوان (بیوپسی) برداشته شود.
شایان ذکر است که انتخاب آزمایشات خاص بر اساس سابقه پزشکی شما، علائم و یافته‌های معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام میشود. ممکن است در همه موارد به تمام آزمایشات ذکر شده نیاز نباشد.
نحوه درمان نکروز آواسکولار
درمان نکروز آواسکولار (مرگ استخوان) به مرحله بیماری، شدت علائم و وضعیت کلی سلامتی شما بستگی دارد. هدف از درمان، حفظ عملکرد مفصل، کاهش درد و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. در نتیجه این باور غلط که مرگ استخوان قابل درمان نیست و حتما نیاز به تعویض مفصل است کاملا اشتباه می‌باشد در ادامه بررسی بیشتر روش های درمان مرگ استخوان می‌پردازیم:
درمانهای غیرجراحی مرگ استخوان
- استراحت: استراحت مفصل آسیب‌دیده برای کاهش فشار روی استخوان و جلوگیری از آسیب بیشتر ضروری است.
- کاهش وزن: اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد و به بهبود جریان خون کمک کند.
- دارو: داروهایی مانند مسکن‌های بدون نسخه و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی می‌تواند به حفظ دامنه حرکتی و قدرت مفصل، بهبود تعادل و هماهنگی و کاهش درد کمک کند.
- بریس یا عصا: استفاده از بریس یا عصا می‌تواند به کاهش فشار روی مفصل و محافظت از آن در برابر آسیب بیشتر کمک کند.
- تزریق: تزریق کورتیکواستروئید یا داروهای دیگر در مفصل می‌تواند به طور موقت درد و التهاب را کاهش دهد.
همچنین بخوانید: درمان شکستگی استخوان ران چیست؟
انجام جراحی برای درمان نکروز آواسکولار
- جراحی کورتیکودنسیفیکاسیون هسته‌ای: در این روش، سوراخ‌های کوچکی در استخوان آسیب‌دیده ایجاد میشود و سپس با استفاده از سوزن‌های مخصوص، سلول‌های بنیادی مغز استخوان به داخل سوراخ‌ها تزریق میشود. تصور میشود که این سلول‌ها می‌توانند به تحریک رشد عروق خونی جدید و بهبود جریان خون به استخوان کمک کنند.
- پیوند استخوان: در این روش، بخشی از استخوان سالم از قسمت دیگر بدن شما یا از یک اهداکننده برداشته میشود و برای جایگزینی قسمت آسیب‌دیده استخوان در مفصل آسیب‌دیده استفاده میشود.
- تعویض مفصل: در موارد شدید نکروز آواسکولار که مفصل به شدت آسیب دیده است، ممکن است تعویض مفصل با مفصل مصنوعی ضروری باشد.
در نهایت به این نکته توجه داشته باشید که انتخاب بهترین گزینه درمانی برای شما به عوامل مختلفی از جمله سن، سلامتی کلی، شدت بیماری و ترجیحات شخصی شما بستگی دارد. پزشک شما در مورد مزایا و معایب هر گزینه درمانی با شما صحبت خواهد کرد و به شما کمک می‌کند تا بهترین تصمیم را برای خود بگیرید. در برخی موارد، ممکن است ترکیبی از درمانهای غیرجراحی و جراحی برای درمان نکروز آواسکولار لازم باشد.
سخن پایانی
در این مقاله از کلینیک خانه درد سعی کردیم شما را به صورت کامل با مرگ استخوان و روش‌های تشخیص و درمان آن آشنا کنیم، اگر متوجه شدید که مبتلا به نکروز آواسکولار هستید به هیچ عنوان روحیه خود را از دست ندهید چرا که امروزه با پیشرفت علم پزشکی هم روش های درمان بدون جراحی اضافی افزایش یافته و هم حتی اگر نیاز به جراحی و تعویض مفصل باشد شما به راحتی می‌توانید به زندگی عادی قبلی خود بازگردید.
